Recensie: Mama
De pijn van het verlies
Dat er in dit gezin iets niet klopt, is al in de tweede scène van ‘Mama’ duidelijk. Eerst dansen Jura en haar broertje Joram nog uitbundig voor de neus van hun vader, maar dan hangen ze met z’n drieën op de bank en blijkt snel dat vader Wim niet in staat is om de kinderen op een liefdevolle en gepaste manier naar bed te brengen. Jura moet haar broertje zelf instoppen en volwassen woorden spreken, terwijl ze zelf nog maar elf jaar oud is.
En wie is die vrouw die ’s avonds laat komt en samen met papa mama’s kleren in dozen stopt? Mama is uit dit gezin verdwenen. Dat wordt al snel duidelijk. Maar over de reden laat regisseur Beri Shalmashi de kijker lang gissen. Langzamerhand ontvouwt zich stukje bij beetje de hele tragiek van het verhaal en wordt duidelijk met wel k verlies het kleine gezin te kampen heeft.
Terwijl Joram met zijn prille leeftijd van vijf jaar nog te klein is om te begrijpen wat er is gebeurd, snapt Jura dit al wel. Helaas, zou je bijna zeggen, want dit betekent niet dat ze ook in staat is om ermee om te gaan. Ineens lijkt Jura echter een tijdelijke oplossing te vinden voor de leegte die haar moeder heeft achtergelaten. Cassettebandjes ingesproken door haar moeder lijken het meisje dichter bij mama te brengen. Daarom doet ze er ook alles aan om deze in haar bezit te krijgen. Voor elke verjaardag is er een bandje. Mama kon natuurlijk niet weten dat Jura de bandjes zou vinden en meteen naar álle verhalen zou gaan luisteren. Zo hoort een klein mollig meisje verhalen over dingen die ze misschien nog niet begrijpt, over uitgaan en seks, over moeders relatie met papa en over depressies. Maar begrijpen hoeft ook niet. De stem die haar lief en slim noemt en die vooral zegt dat ze er altijd zal zijn, ook al is ze er niet echt, dit is wat Jura nodig heeft.
Terwijl het leven om haar heen verder gaat, sluit zij zich af van de wereld en luistert naar de stem van haar moeder. Deze opzet maakt het verhaal erg aangrijpend. Het schrijnende contrast van beelden van een vrolijke kermis met als geluid de stem van een vrouw die probeert om in de toekomst te kijken en haar verdwijnen voor haar dochter iets dragelijker te maken, maakt deze afwezigheid bijna voelbaar.
Shalmashi heeft een heel ontroerend beeld geschapen van een fragiel gezin, waarin iedereen op zijn eigen manier met een enorm gemis moet omgaan en niemand er daadwerkelijk in slaagt. Zelfs Joram lijkt niet echt plezier te beleven aan zijn cola, terwijl hij die nu toch eindelijk mag, nu mama er niet meer is. De pijn van het verlies zit juist in de details. Jura in haar moeders trouwjurk op school, Wim die in een zee van luchtballons voor Jorams verjaardag voor zich uit staart, het dagelijkse bezoek bij de Chinees en de plek aan tafel die van mama was en volgens Jura van mama moet blijven.
Ondanks het enorme verdriet laat de regisseur de kijker niet wanhopig achter. Het leven gaat verder lijkt hij in de laatste scène te willen zeggen. En dat is, na de impact van het onderwerp en naast de geweldige prestatie van voornamelijk de jeugdige cast, misschien wel de grootste prestatie van de regisseur.
