De terugkeer van de wespendief

Voor mij gaat De Terugkeer van de Wespendief allereerst over pesten en hoever dit gedrag door echoot in je verdere leven. Daarnaast gaat het verhaal over schuld en wat dit gevoel met je doet als je er geen plek voor kan vinden. Maar het allerbelangrijkste waar de film voor mij over gaat is trouw zijn aan je zelf.

Ik las de graphic novel waar deze film op gebaseerd is in het najaar van 2014, vlak nadat deze uitkwam. Ik werd direct gegrepen door de krachtige vertelwijze van Aimée de Jongh en de wereld die ze gecreëerd had. Ik heb toen de stoute schoenen aangedaan en haar benaderd met de vraag of ik haar verhaal mocht adapteren.

Daar waar de graphic novel voornamelijk focust op wat het schuldgevoel met Simon, de hoofdpersoon van het verhaal, doet, heb ik er in de film voor gekozen om ook de pester uit het verleden een stem te geven. Op deze manier kon ik laten zien hoeveel kanten een verhaal kan hebben en hoeveel pijn mensen ongewild of onbedoeld als een loden last met zich meedragen.

Zo heb ik er voor gekozen om twee zeer uiteenlopende karakters in de film met elkaar te confronteren. Benja Bruijning speelt op fenomenale wijze de getormenteerde binnenvetter Simon en tegenover Benja speelt Mandela Wee Wee de pester uit het verleden. Hij geeft de teruggetrokken boekenverkoper Simon een tegenkleur, waardoor Simon gedwongen wordt zijn leven op orde te brengen.

Tijdens het ontwikkelen van deze film ontdekte ik hoeveel mensen hetzij als slachtoffer hetzij als dader, in hun jeugd, met pesten te maken hebben gehad. Ik vond het schokkend om te merken hoeveel dit, in hun volwassen leven, nog met hun doet. Ik heb zelf als klein kind ook te maken gehad met pesterijen; de onzekerheid over de kleinste dingen die je hierdoor nog lange tijd voelt is onbeschrijfelijk. Dit heb ik zoveel mogelijk in de film proberen te verwerken.

Ik vond het belangrijk dat dit verhaal ondanks zijn zware thema tegelijkertijd een mooie filmische, eigenzinnige en op sommige momenten ook luchtige vertelling zou worden. Ik heb daarom gekozen voor een geabstraheerde manier van vertellen, waarmee het verhaal een uitvergroting van de werkelijkheid wordt. Dit heb ik doorgevoerd in cameravoering, muziekgebruik, montage, art direction en het kostuumontwerp. Om een voorbeeld te geven: De personages hebben vrijwel de gehele film dezelfde kleren aan, een abstractie die het verhaal voor mij krachtiger maakt en tegelijkertijd refereert aan de graphic novel.

Doordat Simon zijn verleden niet achter zich heeft weten te laten en zich heeft verscholen in de fantasiewereld van zijn geliefde boeken kon ik in de structuur van het verhaal heden en verleden letterlijk door elkaar laten lopen. Ik vond het mooi om hierin een stap verder te gaan en, door de graphic novel ingegeven, de twee tijden zelfs samen te laten smelten waardoor de jonge en de oude Simon elkaar konden ontmoeten.
Een prachtige abstracte manier van vertellen die veel gelaagdheden aan het verhaal toevoegt. Het is daarmee een film geworden die je vastgrijpt en laat nadenken; een film die je zelfs met gemak vaker kan kijken omdat er zoveel in te ontdekken valt.